تکنیک های والیبال به نظر راحت وآسان جلوه می کنند اماباید به این نکته توجه داشت که دراجرای دقیق یک تکنیک عوامل متعددی دخیل می باشندکه هرچه تعدد این عوامل بیشتر باشد بکارگیری آن تکنیک واجرای آن مستلزم دقت وتمرین بیشتری خواهدبود .برای آنکه توجه شمابه این مطلب معطوف گردد لازم است ذکرشودکه نگه داشتن یک جسم درهوا بسیارسخترازنگهداری آن برروی زمین است خواسته اینکه برای این نگهداری زمان کوتاهی درحد صدم ثانیه وقت دراختیارمان باشد .بعنوان مثال شمابرای اجرای  دریافت اسپک حریف مراحل زیرراباید دنبال کنید - تعیین سرعت توپ - تعیین مسیرتوپ - تعییت محل فرود توپ - نوع حرکت جهت رسیدن به محل فرود- نوع تکنیک بکارگرفته شده - تعیین هدف ارسال توپ دریافتی . حالافکرمیکنید برای بررسی واجرای این همه چه مقدار زمان دارید؟ بیشترین فاصله داخل زمین والیبال قطر زمین خودی میباشد که تقیبا ۱۱ تا۱۲متر فرض شود .سرعت توپ های بازیکنان متوسط بین ۶۰تا۸۵ کیلومتر درساعت است حالا زمان خودرابرای دریافت چنین توپی محاسبه کنید . بااین مثال درمی یابید که اجرای فنون والیبال درسطح نیمه حرفه ای وحرفه ای چندان هم راحت نخواهد بود.

تکنیک هایی که آموزش داده خواهدشد عبارتند از:

پنجه:

تکنیک  پنجه رامیتوان دقیقترین ومهمترین تکنیک والیبال محسوب نمود . اگربازیکنی این تکنیک رابه خوبی فراگیرد درفاکتورهایی مانند تعیین مسیر توپ , سرعت توپ , محل فرود توپ , هدف گیری دقیق و....بسیارموفق خواهد بود.شاید به نظر برسد فقط افرادی که درزمین نقش پاسوری رابه عهده دارند می بایست دراین تکنیک مهارت بالایی داشته باشند ولی فراگیری درست ومهارت دراین تکنیک به بازیکنان حمله ای وحتی لیبروها کمک بسیار شایان توجهی می نماید .البته یاد آوری این نکته ضروریست که مهارت دراین تکنیک دیرترازمهارت دردیگر تکنیک های والیبال حاصل میشود وبه حوصله ی بیشتری هم نیاز دارد.

درآموزش پنجه سه محور اصلی مورد بحث قرارمیگیرد:

1- وضعیت عمومی بدن

2- وضعیت دستها (قبل -هنگام وپس ازضربه به توپ)

3- مراحل دریافت وارسال توپ

1- شرح مرحله اول : وضعیت عمومی بدن

اگر به گارد پنجه بادقت نگاه کرده باشید متوجه خواهیدشدکه تفاوتهایی باگارد ساعد درحالت متوسط وجوددارد

1-1 – درگارد ساعد پاها به اندازه تقریبی 5/1 برابر عرض شانه هاباز میشدند حال آنکه درپنجه پاها به اندازه عرض شانه ها (نه بیشتر) ازهم فاصله میگیرند

2-1- درگاردساعد باسن بیشتر ازگارد پنجه به سمت عقب متمایل می شود

3-1- دستها نیز بالاترازسطح شکم قرارمیگیرند

4-1- درگاردهای ساعد گفته شده بود بازیکن درحال آموزش پای دلخواه رادرجلو قراردهد ولی درتکنیک پنجه قراردادن پای راست درجلو الزامی است .

2- شرح مرحله دوم (وضعیت دستها )

انگشتان دستها بایستی کاملا بازبوده وحالتی کروی به خود بگیرند (دقیقا به اندازه وقالب توپ)

انگشتان شست که باکنارهم قرارگرفتن یک خط رامیسازند بایستی موازی ابروها ودرفاصله مناسب از سر وصورت قراربگیرند . انگشتان نشانه هم درکنارهم قرارگرفته وبا انگشتان شست یک مثلث راتشکیل میدهند

نکته مهم :

برای اینکه بدانیم وضعیت دستها نسبت به سر(ازلحاظ فاصله ) درحالت مناسب قرارداردیانه می توان تست زیرراانجام داد.

هنگام پنجه زدن دقیقا قبل ازعمل ضربه به توپ , دستها راازهم دورکنید تاتوپ ازدرون مثلث پنجه عبورکند وهمزمان بااین عمل, سر, هیچگونه حرکتی نداشته باشد  .اگرتوپ درست به محلی که فوتبالیستها تکنیک هدزدن راانجام میدهند برخوردکرد یعنی فاصله دستها درست قرارگرفته است .

البته پس ازکسب مهارت سطح تماس انگشتان باتوپ کاسته میشود وانگشتان کوچک دیگر هنگام ضربه باتوپ تماس نخواهند داشت.

۳- شرح مرحله سوم (دریافت وارسال)

مرحله دریافت وارسال درمدت زمان بسیارکوتاهی انجام میشوند بگونه ای که شاید نتوان مرزی بین آنها درعمل قائل شد اما برای آموزش میتوان آنهارابصورت مجزا توضیح داد.

مرحله دریافت :

پس ازرسیدن به محل مناسب (زیر وپشت توپ) بااستفاده ازگامهای درست واتخاذ گاردمناسب , برای تکنیک پنجه آماده میشویم . دراین حالت دستها کاملا به سمت توپ کشیده شده وحالت کروی خودرادارند (آرنجها کاملا کشیده شده اند) . بدون آنکه تماسی بین دستها باتوپ وجود داشته باشد , دستها به اسقبال توپ میروند وتوپ راتانزدیک شدن به سر همراهی میکنند . دراین حالت توپ به نزدیکترین فاصله بادستها وسررسیده وحالت کروی دستها دقیقا توپ رااحاطه کرده اند

مرحله ارسال:

هنگامی که توپ درمناسبترین مکان ازنظر فاصله باسرقرارگرفت وبدن نیز درحال تعادل وثبات مناسب بود  عمل ضربه زدن به توپ انجام میشود (زمان ضربه )ودستها دوباره توپ ارسالی به سمت هدف رادنبال می کند تا کشیدگی کامل دستها (البته درپاسهای کوتاه فقط مچ دست نیرورابه توپ وارد میکند ونیازی به بازشدن مابقی مفاصل دست نیست)

عملکرد مفاصل درپاس پنجه :

1- درپاس های کوتاه تقریبا تا1 متر ارتفاع بالاترازتور(پاس روی سر- پاس جلو وپشت) مفاصل انگشتان ومچ دست به توپ نیروواردمیکنند .

2- درپاسهای متوسط تقریبا از1مترتا4متر ارتفاع ونزدیک به دوسر تور(نزدیک به آنتن ها ) علاوه برانگشتان ومفصل مچ دست , مفصل آرنج وکتف نیز به توپ نیرومیدهند

3- درپاس های بلند باارتفاع وفاصله بیش از4متر ازتمام مفاصل انگشتان – مچ دست – آرنج – بازو- کمر –زانوها ومچ پاها استفاده میشود (مثلا دراجرای پاس بلند ازمحل قطرهای زمین والیبال)

شکلهای مختلف اجرای پاس پنجه :

1- گارد ایستاده

2- گاردمتوسط

3-  گارد نشسته

4- پنجه درحال پرش

5- پاس پنجه پشت

6- پاس پنجه ازپهلو

کاربردساعد :

ازاین تکنیک غالبا جهت دریافت توپهایی که ازسرعت بسیاربالایی برخوردارند(مانند توپهای اسپک وسرویس های سنگین ) ویا پاس دادن توپهایی که ازمحدوده شکم وکمر پایین ترهستند استفاده میشود.

دقت این نوع پاس (ساعد) نسبت به پاس پنجه اندکی کمتر است ولی باتمرین های اصولی میتوان دقت آنرا بسیار بالابرد.

آموزش مراحل اجرا:

همانطورکه قبلا گفتم من برای آموزش تکنیکهای والیبال گارد متوسط را انتخاب میکنم یاد آوری این نکته ضروری است که تفاوت های عمده ای بین پاس ساعد وساعد دفاعی است . آموزش زیر اجرای پاس ساعد میباشد.

برای گارد ساعد اگر ازقسمت پایین شروع کنیم به این نکات خواهیم رسید

- فاصله پاها کمی بیشتر از عرض شانه ها قرارمیگیرد.

-  زانوهاخم به اندازه ایکه زاویه بین ران وساق پای جلو تقریبا 90 درجه میباشد.

- یکی ازپاها رابه دلخواه اندکی جلوترقرارمیگیرد .

نکته بسیارمهم :درحین آموزش فرقی ندارد نوآموزکدام پای خودراجلوترقرارمیدهد اماپس ازکسب مهارت کافی بایستی عادت کند تاباتوجه به مناطق مختلف شش گانه زمین پای درست راجلوترقرار دهد.

- ناحیه کمر به سمت عقب کشیده میشود .

- دستها داخل یکدیگر قرارمیگیرد.

- مچ دست به سمت پایین شکسته میشود تاعضلات تاکننده کف دست نماسن شود.

- درناحیه آرنج هیچگونه خمیدگی نبایستی باشد.

- تاجای ممکن شانه هابه سمت بالاوجلو آورده میشود تافاصله بین آرنجها هنگام ضربه به توپ بهم نزدیک تر شود.

- درپشت هیچگونه خمیدگی (حالت قوز) نبایستی باشد .

- نگاه به سمت جلوقرارمیگیرد.

- حرکت دست ها ازنزدیک کمر شروع شده وبه سمت بالامی آید ودرناحیه جلوی کمر وشکم بهترین محل برای ضربه به توپ میباشد.

- هنگام اجرای این تکنیک باتوجه به فاصله هدف تابازیکن میتوان مفاصل مناسب رابکارگرفت .

درقسمت گالری عکس میتوان نکات یادشده راکشف نمود.

عوامل مهم دراین نوع پاس:

برای اجرای یک پاس ساعدموفق عوامل متعددی دخیل هستندکه میتوان به برخی اشاره نمود:
- اجرای صحیح وسریع گامهای جابجایی: برای رسیدن به پشت توپ (یادرمسیر آن قرارگرفتن) این بخش اهمیت خاصی دارد.اغلب بازیکنان حتی درسطوح باشگاهی وملی نیز ازاجرای درست این قسمت عاجزند به همین دلیل بازیکنان ودرنتیجه تیمهای ما دردریافت های اول یا دفاع داخل میدان دچار آسیب میباشند . این نکته  برای افرادی که نقش لیبرودارند اهمیت فوق العاده ویژه ای دارد

-  اتخاذ یک گاردمناسب برای دریافت توپ :

برای انتخاب گارد خوب بایستی به سرعت – ارتفاع – چرخش توپ دقت تمود

-    کنترل توپ :

برای دریافت ساعد دومرحله وجودداردکه درادامه به آن خواهم پرداخت دراین قسمت منظور مرحله دریافت میباشد.

-   ارسال درست :

یک ارسال درست عبارت است ازرعایت این نکته که توپ با ارتفاع مناسب – سرعت مناسب – جهت مناسب دقیقا به محل هدف برسد .

- بکارگیری صحیح اهرمهای بدن وعضلات درگیر دراین تکنیک(باتوجه به فاصله هدف تابازیکن )

مراحل اجرای پاس ساعد رامیتوان چنین بیان نمود :
مرحله دریافت :

دراین مرحله باید

1-   بااستفاده ازگام مناسب خود رادرمسیر توپ قرارداد

2-   باتوجه به ارتفاع توپ یکی ازگاردهای ساعد راانتخاب نمود

3-   با دقت مسیر توپ راتارسیدن به نزدیک بدن کنترل نمود

4-  به توپ اجازه داده شود تابه بهترین مکان برای اجرای ضربه برسد ( درناحیه جلوی شکم )

5-   اهرم هاومفاصل رابرای اجرای یک ساعد خوب آماده نمود.

مرحله ارسال:

1- چرخش بدن ازناحیه کمر به سمت هدف (سینه به سمت هدف باشند )

2- بااستفاده از حرکت دست توپ رابه سمت هدف ارسال نمود

3- بازشدن اهرمهای بدن وحرکت به سمت جلو وانتقال وزن بدن برروی پای جلویی .

4- آمادگی برای ادامه بازی

نکته مهم : بهترین محل برای ضربه به توپ با ساعد درناحیه مچ دست وکمی بالاتر ازمحل نصب ساعت برروی دست میباشد.

سرویس:

اززمان پیدایش والیبال تاکنون تکنیک سرویس نیز روند تکاملی بالایی پیداکرده است . امروزه سرویس نزد بازیکنان حرفه ای به یک حمله بسیارقوی وکارآمدتبدیل شده است . انواع سرویسهای سریع باسرعتی بالغ بر80 کیلومتر برساعت اجرامیشوند .درهمه سطوح مسابقات تیمی که ازسرویسهای خوب بهره مند باشد 50درصد فاکتوربرنده شدن راداراست چراکه میتواندبااجرای سرویس موفق تاکتیک تیمی حریف رامختل کرده وبادفاع مناسب امتیاز کسب نماید

تعریف سرویس:
سرویس ضربه ای است که توسط یک بازیکن وبایک دست درمحل مخصوص زده میشود تابازی شروع شود.
شرایط اجرای سرویس:
- حتما درمحل مشخص شده اجراشود (به قسمت آموزش قوانین مراجعه کنید(
- ضربه پس ازسوت داور اجراشود
- ضربه بایک دست زده شود
- خطاهای قانونی سرویس هنگام اجرای سرویس صورت نگیرد
انواع سرویس :
سرویس هارامیتوان ازجهات مختلف تقسیم بندی نمود ولی رایج ترین نوع تقسیم بندی به قرارزیراست:

۱- سرویس ساده روبه تور
2- سرویس ساده پهلوبه تور
3- سرویس تنیسی روبه تور
4- سرویس تنیسی پهلوبه تور
5- سرویس ژاپنی (هوک پهلوبه تور)
6- سرویس چکشی یا موجی
7- سرویس چکشی یاموجی همراباپرش
8- سرویس پرشی

باتوجه به تنوع سرویسها ونیز شرایط این وبلاگ سعی برآن دارم تا ازبین انواع مذکورفقط سرویس هایی که درزمینه آموزش مهم هستند راشرح دهم یعنی :
سرویس ساده روبه تور- سرویس چکشی یا موجی – سرویس تنیسی – سرویس پرشی1

۱) سرویس ساده روبه تور:
جهت یادگیری سرویس کافیست پاسخ سئوالات زیررابدانیم واجراکنیم
سئوال :

الف - برای اجرای سرویس کجا بایستیم ؟
ب- چگونه بایستیم ؟
پ- توپ راچطورگرفته وپرتاب کنیم ؟
ث- نوع ضربه به توپ چگونه باشد؟
ج - پس ازضربه چه اتفاقی می افتد؟

پاسخ ها :

الف – درمحل سرویس واقع درپشت خط انتهایی زمین (9متر عرضی ) بین دوخط کوتاه مشخص شده (20 سانتیمتری ) ؛ سرویس زن مجازاست تاجایی که منطقه آزاد سرویس نامیده میشود ازخط انتهایی دورشده وازتورفاصله بگیرد.
ب – برای افراد راست دست : پاها تقریبا به اندازه عرض شانه هاباز ؛ پای چپ به اندازه یک گام کوتاه درجلو؛ روبه تور ( امتداد شانه ها موازی با توروالیبال)

نکته بسیارمهم : قبل از اجرای سرویس (حالت آمادگی) وزن بدن تماما ً روی پای عقبی ؛ هنگام اجرای ضربه انتقال وزن بدن ازپای عقب به پای جلو، پس ازضربه وزن بدن تماما ًروی پای جلو.
 

ج – توپ رابادست غیرضربه زننده (افرادراست دست توپ رابادست چپ نگه میدارند) گرفته هنگام اجرای ضربه آنرا تا ارتفاع مناسب (حداکثر بلندی قد بازیکن درحالت گارد متوسط) بالامی اندازیم به گونه ایکه دقیقا درجلوی کتف ضربه زننده به سمت پایین فرود بیاید(درصورت ضربه نزدن باید توپ درجلوی پای عقبی به زمین بخورد)- (هنگام ضربه وزن بده روی هردوی پاها)

چ – دست به حالت حرکت پاندولی ازعقب حرکت کرده وبا آرنجی صاف به سمت جلو می آید محل ضربه به توپ باپاشنه دست (دست به حالت مشت نیمه باز) به زیرخط استوایی فرضی توپ وارد میشود وپس ازضربه دست حرکت پاندولی خود رادامه میدهد تا نواربالای توررا نشانه بگیرد.

( محل ضربه درفضا دقیقا درجلوی محدوده کمر بازیکن می باشد.)

ح – پس ازضربه به توپ وادامه حرکت دست به بالا بلافاصله وارد زمین میشویم وخود رابرای ادامه بازی آماده میکنیم .

آموزش سرویس چکشی

در این آموزش نیز بازیکنان بایستی به دنبال پاسخ پرسش های زیر باشند تا به اجرای مطلوبتری دسترسی یابند.

الف) کجا بایستیم؟                                    ب) چگونه بایستیم

ج) توپ را چگونه در دست بگیریم                 د) توپ را چگونه بالا بیاندازیم

ه) چه زمانی به توپ ضربه بزنیم                   و) به کجای توپ ضربه بزنیم

ز) چه اعمالی را بعد از ضربه انجام دهیم

اگر هنگام مطالعه جوابها به تصاویر زیر دقت کافی داشته باشید می توانید این تکنیک را به خوبی اجرا نمایید .

حال جواب سوالها:

- محل استقرار بازیکن در پشت خط عرضی زمین است

- پای موافق دست ضربه زننده را به اندازه عرض شانه ها به عقب می بریم

(چنانچه راست دست هستید پای راست را به عقب می برید)

- با دست غیر ضربه زننده توپ را در جلوی ناحیه کمر نگه می داریم و دست ضربه زننده را نیز بالا گرفته آماده برای ضربه زدن نگه می داریم.

- توپ را بالا می اندازیم (تا ارتفاع دست کشیده به سمت بالا) و از ناحیه کمر به عقب خم می شویم .

مهم:

 قبل از زدن ضربه باید به لبه بالایی تور نگاه کنیم و همچنین به هدف در زمین حریف

- هنگام فرود توپ در جلوی کتف ضربه زننده، دست ضربه زننده را با سرعت به سمت جلو آورده و از ناحیه آرنج آن را صاف می کنیم . و در حالی به توپ ضربه می زنیم که دست ضربه زننده از ناحیه آرنج صاف می باشد

- دقیقا با مرکز کف دست به مرکز پشت توپ ضربه را وارد می نماییم

( مچ حالت خم شدن پیدا نمی کند و یا به اصطلاح نمی شکند )

- پس از ضربه زدن به توپ دست حرکت خود به سمت پایین را ادامه می دهد.

- بلافاصله برای ادامه بازی به زمین وارد شده و آماده بازی می شویم

 نکته : قبل ازپرتاب توپ به بالا لازم است نکات زیررامدنظرقراردهیم :

-  هدف خود رادرزمین حریف نشانه بگیریم

-  قبل ازپرتاب توپ به لبه بالایی تورنگاه کنیم تااارتفاع مناسب راپیدانماییم

- هرچه مرکز تماس دست بامرکز توپ هنگام ضربه موافق هم باشند سرویس اجراشده موج بیشتری خواهد داشت

- (منظورازموج توپ ، حرکت عرضی توپ هنگام رفتن  به سمت زمین حریف می باشد)

اگربادقت به تصاویر ونصاویرمشابه نگاه کنید مسلما ً مطالب جدیدتری رامتوجه خواهید شد

 سرویس پرشی ( Jump Serve )

سرویس پرشی یا به تعبیری شلیک از راه دور از جمله حرکات دیدنی در حین یک مسابقه والیبال است. این سرویس مخصوص بازیکنانی است که ترسی از زدن سرویس ندارند.

مراحل مختلف این نوع سرویس به تفصیل گفته شده است و در آخر نیز دو کلیپ جالب از زدن سرویس پرشی آمده است.

۱- به اندازه سه ۳ گام بلند از خط انتهایی زمین فاصله میگیریم.

۲- برای حرکت یک گام بلند با پای چپ به جلو میگذاریم.

۳- هنگام گام دوم توپ را به هوا پرتاب میکنیم. سعی شود هنگام پرتاب توپ توپ را به حالت دورانی یا چرخان بو جلو پرتاب کنیم که هنگام ضربه زدن به توپ چرخش توپ به سمت جلو بیشتر باشد مانند ( Top Spin ).

۴- گام سوم را برمیداریم پای راست را به پشت پای چپ قرار میدهیم و می پریم. سع شود حین پرش تعادل حفظ شده و پرش مناسبی داشته باشیم تا به توپ رسیده و ضذبه بزنیم.

۵- با مچ دست به وسط توپ ضربه میزنیم و با انگشتان به بالای توپ . که توپ حالت چرخش به جلو داشته باشد.

۶- بعد از زدن ضربه روی خط یا درون زمین فرود می آییم.

دفاع:

دفاع(‌‌BLOCK) در والیبال که به صورت تک دفاع( یک نفره) ، جفت دفاع و دفاع سه نفره است شامل مراحل به هم پیوسته ای است. در شکل فوق مراحل دفاع تکنفره امده است.توضیحات لازم در زیر آورده شده است.

۱- پیش بینی

به حرکت پاسور تیم حریف نگاه میکنیم ، حرکت انگشتان پاسور تیم مقابل روشی مناسب برای تعیین پاس ارسالی است. بر اساس نوع پاس حرکت مدافع شکل میگیرد.

۲- حرکت به سمت توپ

بعد از تشخیص نوع و محل پاس به سمت توپ حرکت میکنیم. معمولا دو حالت حرکت برای رسیدن به سمت توپ وجود دارد : حرکت پا بکس و حرکت ضربدری پا

     * حرکت پابکس: این حرکت مانند حرمت پروانه حین گرو کردن است. به این صورت که پاها باز و دوباره بسته میشوند در شکل فوق حرکت پابکس نشان داده شده است.

     * حرکت ضربدری: مانند حرکت پابکس است با این تفاوت که برای مسافت بیشتر و سرعت بیشتر است و پاها هنگان جمع شدن کنار هو قرار نمیگیرند بلکه پای در حال حرکت به حالت ضربدری از پای ستون شده رد میشود.

بعد از رسیدن به توپ پاها جفت شده و زانوها برای پرش خم میشود.در دو مرحله فوق دستها در سینه و کف دست به سمت تیم مقابل قرار میگیرد.

3- پریدن و دفاع

بدن به پایین رفته و آماده پرش میشود. زانوها جمع شده و دستها حین پریدن به سمت بالا رفته و تمام بدن برای رسیدن به توپ کش می آید. در حین حرکت به مهاجم تمرکز میکنیم.

دستها به حالت دیوار مانند به سمت توپ میرود و حتی الامکان دستها در زمین حریف قرار میگیرد.

هنگام برخورد توپ به دست  مچ دست به سمت پایین شکسته میشود.

4- بعد از دفاع دستها سریعا به داخل زمین خودمان کشیده میشودو برای اینکه هنگاه فرود به سمت تور متمایل نشویم بالاتنه به سمت بیرون چرخش پیدا میکند. سعی شود هنگاه فرود با نوک پا  و هر دو پا فرود بیاییم.